عارضه های مهم درختان پسته
1- عارضه آفتاب سوختگی
یکی از عوارض مهم در درختان پسته ، عارضه آفتابسوختگی می باشد که در سالهای اخیر خسارت قابل توجهی داشته است. این عارضه بیشتر در ارقام فندقی مشاهده می شود و در ارقام بادامی مثل اکبری، احمد آقایی و رضایی به ندرت دیده می شود. (شکل شماره ۱۱-۱) آفتاب سوختگی را در رقم فندقی در باغات آستانه مقدس حضرت معصومه (س) در جعفرآباد قم نشان می دهد. با گرم شدن هوا بویژه در ماه های تیر و مرداد (دماهای بالای ۴۰ درجه سانتی گراد) این عارضه دیده می شود و میوه های آسیب دیده مغز مناسبی نداشته و قابل مصرف نیستند(شکل شماره ۱۱۲). در این میوه ها مغز به رنگ قهوه ای در آمده و رشد مناسبی ندارند. در باغات پسته کالیفرنیا جهت جلوگیری از این عارضه از ترکیب کائولن (خاک چینی) فرآوری شده که با نام تجاری سوراند (surround) عرضه می گردد ، استفاده می شود (شکل های شماره ۱۱-۳ و۱۱-۴). این ترکیب معمولا همزمان با گرم شدن هوا بر روی درختان پسته همانطوری که در شکل ۱۱-۳ دیده می شود، محلولپاشی می گردد. در ایران نیز کائولن فرآوری شده با نام سپیدان وجود دارد که بایستی بر روی درختان پسته آزمایش شود، هر چند که این ترکیب در کاهش عارضه آفتاب سوختگی در درختان انار موثر نبود. قابل توجه اینکه با پاشیدن کائولن بر روی برگها و میوه ها، دمای سطوح این اندام ها کاهش می یابد و در برگها باعث افزایش کلروفیل در مقایسه با برگ های محلوپاشی نشده ، شده و در نتیجه باعث افزایش سطح فتوسنتز می گردد. و
شکل شماره ۱۱-۱- عارضه آفتاب سوختگی در رقم فندقی در قم
شکل شماره ۱۱-۲ – اثر آفتاب سوختگی بر روی جنین پسته
شکل شماره ۱۱-۳ – استفاده از surround (کائولن فرآوری شده ) جهت مقابله با عارضه آفتاب سوختگی در باغات پسته کالیفرنیا
شکل شماره ۱۱-۴ – شکل ظاهری درختان پسته محلولپاشی شده با suround (کائولن فرآوری شده و محلولپاشی نشده در کالیفرنیا نماید. همچنین عوامل پاتوژن در شرایط مزرعه برای کنترل تخم و لارو معرفی شده اند.
عارضه لکه استخوانی
یون کلسیم در تغذیه پسته و کیفیت محصول اهمیت بسیار زیادی دارد. تأمین به موقع و کافی کلسیم در درختانی که در آنها استحکام میوه مهم بوده و یا دارای پوسته استخوانی هستند، اهمیت زیادی دارد. استحکام پوسته سخت میوه، هنگام تشکیل بستگی به فراهم بودن یون کلسیم دارد. جذب کلسیم توسط ریشه درخت پسته به صورت غیر فعال است، یعنی مقدار تعرق، تعیین کننده مقدار جذب و موجب حرکت یون کلسیم در آوندهای چوبی به طرف اندام مورد نیاز گیاه می شود. میزان تعرق از سطح برگ شدیدتر از سطح میوه می باشد، بنابراین در شرایط کمبود کلسیم مقدار کلسیمی که در اختیار میوه قرار می گیرد به مراتب کمتر از مقدار کلسیمی است که در اختیار برگ قرار می گیرد. بنابراین ممکن است علائم کمبود کلسیم در برگ، مشاهده نشود در حالی که میوه بخصوص پوسته سخت آن بشدت دچار کمبود کلسیم باشد. بنابراین در صورت عدم تامین کلسیم نوک میوه ها سیاه شده و به طرف پایین میوه توسعه می یابد (شکل های شماره ۱۱-۱۱، ۵ -۶ و ۱۱-۷)، که به این عارضه لکه استخوانی گفته می شود. برخی ارقام پسته مانند کله قوچی حساسیت بالایی نسبت به این عارضه دارند. معمولا در سالهایی که در اوایل بهار بارندگی بالا بوده و در نتیجه میزان رطوبت هوا افزایش یافته و متعاقب آن میزان تعرق برگ ها و میوه ها کاهش می یابد این عارضه به دلیل کمبود کلسیم ناشی از کمبود تعرق گسترش می یابد.
شکل شماره ۱۱-۵ – سیاه شدگی نوک میوه های پسته در اثر عارضه لکه استخوانی در بخش جعفریه قم (تصویر سمت راست)
شکل شماره ۱۱-۶ – سیاه شدگی نوک میوه های پسته در اثر کمبود کلسیم (تصویر سمت چپ)
شکل شماره ۱۱-۷- توسعه سیاه شدگی نوک میوه های پسته در اثر عارضه لکه استخوانی به طرف پایین میوه
تقویم کاری و فصلی باغات پسته
جدول ۱۱-۱- تقویم کاری و فصلی باغات پسته در شرایط اقلیمی استان قم