همان طور که می‌دانید، پسته به عنوان یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی کشور ایران محسوب می‌شود. ارز آوری و سود زیاد معاملات این محصول موجب شده است تا کلاه‌برداران و دلالان زیادی نتوانند از این موقعیت پرسود چشم‌پوشی کنند و در نتیجه برای مدت طولانی زحمات کشاورزان در هیاهوی بازارهای غیرشفاف و ناعادلانه، ثمره خاصی نداشته باشد. خرید و فروش پسته در بورس به عنوان یک روش کاربردی شناخته می‌شود و به کشاورزان و بازرگانان کمک می‌کند تا از مشکلاتی مانند سوخت پول، بدحسابی و… در امان بمانند. شما چقدر درباره روش‌ها و نحوه خرید و فروش پسته در بورس می‌دانید؟ آیا از مزایای آن به طور کامل اطلاع دارید؟ با ما همراه باشید تا در ادامه این مقاله به سوالات شما درباره خرید و فروش پسته در بازار بورس پاسخ دهیم.
مطلب آموزشی : صادرات پسته ایران، چگونی، استاندارد ها و تعرفه ی آن
خرید و فروش پسته در بازار بورس از چه زمانی آغاز شد؟
بورس پسته برای اولین بار در سال 87 و به میزان 100 تن پسته و با 4 نماد شروع به فعالیت کرد؛ اما متاسفانه هیچ معامله‌ای روی آن انجام نشد و در نتیجه چندان موفقیت آمیز نبود. اواسط سال 96 بود که برخی از مقامات کشوری (نمایندگان مجلس، اتاق بازرگانی، مدیران ارشد بازار سرمایه و شرکت تعاونی پسته‌کاران و…) خبر ورود دوباره محصول پسته به بازار بورس را دادند و در نتیجه بحث خرید و فروش این محصول در بورس به خبری داغ تبدیل شد. با این که این خبرهای خوب در سال 96 اعلام شدند؛ اما تا 9 مهر 98 ( اولین معامله پسته در بورس) اتفاق خاصی نیافتاد.
خرید و فروش محصول پسته در بازار بورس چه مزایایی دارد؟
معاملات انواع محصولات کشاورزی از جمله پسته در قالب قراردادهای مرسوم در بازار بورس کالا ایران، شامل قراردادهای نسیه، نقدی، سلف، سلف استاندارد، آتی و اختیار معامله انجام می‌شود. به طور کلی هدف بورس پسته دسترسی به بازار شفاف و قیمت‌های معین، پوشش خطر نوسان قیمت‌ها، جلوگیری از تحویل دیرهنگام و بی‌کیفیت محصول، کوتاه شدن دست دلالان و کاهش چشمگیر تاثیر مخرب واسطه‌گران، کاهش اختلاف بین قیمت دریافتی کشاورز و پرداختی مصرف‌کننده و… است. دیگر مزایای بورس پسته را می‌توانید در ادامه ببینید:
- به دلیل دسترسی مستقیم کشاورزان به بازار ملی معاملات کم هزینه، شفاف، رقابتی و تحت نظارت و قوانین منظم انجام می‌شوند.
- پسته پذیرفته شده برای فروش، با مشخصات و استانداردهای اعلام شده توسط بورس تعریف می‌شود.
- در صورت فروش پسته در بازار بورس، امکان سوخت شدن وجه ناشی از معامله، در صورت تسویه در بورس، نزدیک به صفر است و در نتیجه دریافت وجه، امری قطعی است.
- در بازار بورس، سرعت و امنیت معاملات در مقایسه با مزایده‌ها و تشریفات مناقصات بسیار بیش‌تر هستند.
- در بازار خرید و فروش محصول در بورس، خریدار از مبداء کالا آگاهی کامل پیدا می‌کند.
- بورس کالا مراجع اختصاصی برای رسیدگی به شکایات و بررسی دعاوی معامله‌کنندگان دارد؛ در نتیجه سرعت فرایند رسیدگی به اتفاقات و اختلافات معمولا بیش‌تر از دادگاه‌های عادی است.
- به دلیل دسترسی مستقیم و بدون واسطه به بازار و حضور شرکت‌های کارگزاری، بخشی از هزینه‌های مربوط به بازاریابی و فروش کاهش می‌یابد.
- انجام معاملات در بورس می‌تواند موجب دریافت معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات مقرراتی قابل توجهی بشود.
پسته‌کاران چگونه می‌توانند وارد بازار خرید و فروش پسته در بورس بشوند؟
پسته‌کاران می‌توانند به چهار روش متفاوت محصول پسته خود را وارد بازار بورس بکنند:
- در این روش کشاورزان به صورت مستقیم و بدون واسطه، محصول پسته خود را در قالب گواهی سپرده کالایی به فروش می‌رسانند. دریافت به موقع و مطمئن وجه و امکان توثیق را می‌توان از جمله مزایای این روش به حساب آورد.
- در این روش فردی به عنوان مباشر (که مورد تایید نهادهای متولی است)، محصول پسته را از پسته‌کاران به صورت امانی دریافت می‌کند و پس از عرضه و فروش محصول در بورس، با باغداران تسویه می‌کند. حال اگر فرد مباشر قادر به فروش پسته در بورس نباشد، محصول با کم‌ترین هزینه یا حتی بدون هزینه به باغدار عودت داده خواهد شد.
- در این روش فرد مباشر اقدام به خرید قطعی پسته از پسته‌کار به صورت اعتباری یا نقدی می‌کند و سپس محصول را در بازار بورس به فروش می‌رساند. اگر خرید این فرد به صورت اعتباری باشد، پس از فروش محصول در بورس با باغدار تسویه می‌کند.
- در این روش با ایجاد صندوق کالایی پسته توسط پسته‌کار یا سرمایه‌گذار می‌توان از طریق وجوه صندوق اقدام به خرید پسته از باغدار کرد. صندوق می‌تواند محصول پسته را بخرد و در زمان مقتضی آن را به فروش برساند.
چگونه می‌توان از بازار بورس پسته خرید؟
مراحل خرید پسته از بازار بورس به شرح زیر هستند:
- مراجعه به کارگزاری:
برای دریافت کد معاملاتی بورس کالا به کارگزاری مراجعه کنید.
- تکمیل فرم سفارش خرید و ارائه به کارگزار:
در این فرم شما مواردی از جمله اطلاعات شخصی، نوع و میزان درخواستی کالا، نام عرضه‌کننده و حداکثر قیمت پسته را برای کارگزاری مشخص می‌کنید. کارگزاری حداکثر می‌تواند با قیمتی که برای آن مشخص کرده‌اید، برای خرید کالا اقدام کند؛ البته می‌توانید به جای مشخص کردن حداکثر قیمت، به کارگزار اجازه دهید تا آزادی عمل بیش‌تری داشته باشد و در عوض هنگام معامله به صورت تلفنی با شما در تماس باشد.
- واریز حداقل مبلغ مورد نیاز برای معامله به حساب کارگزاری:
در این مرحله بر اساس قانون، شما باید حداقل 10% از مبلغ معامله را به حساب کارگزاری (به عنوان تضمین خرید) واریز کنید.
- شرکت کارگزاری در حراجی:
در این مرحله زمانی که محصول در تالار معاملات محصولات کشاورزی و پسته (در ساعت 9:30 صبح) عرضه می‌شود، کارگزاری در حراجی شرکت می‌کند. کارگزاری می‌تواند در ابتدا شرکت در حراجی را با قیمتی کم‌تر از قیمت پیشنهادی خریدار (قیمت پایه) شروع کند و برای برنده شدن در آن قیمت را تا قیمت پیشنهادی شما بالا ببرد.
- تسویه حساب نهایی:
پس از اتمام معامله، خریدار باید باقی مانده مبلغ سفارش را حداکثر تا 3 روز کاری به حساب کارگزاری واریز کند. اگر این مدت زمان از 3 روز کاری فراتر برود، خریدار موظف است که به ازای هر روز 25% از ارزش معامله را به عنوان جریمه دیرکرد به حساب فروشنده واریز کند. فرایند پرداخت جریمه دیرکرد تا 10 روز قابل انجام است و پس از آن، معامله ملغی می‌گردد.
بدون شک ورود به بازار خرید و فروش پسته در بورس، امنیت و سرعت را برای معاملات این محصول ارزشمند به ارمغان می‌آورد. امید است که با رونق این بازار دست دلالان و سودجویان بیش از پیش کوتاه شود.